Wanneer zorgt stress er niet meer voor dat je je beter kunt focussen, maar heeft het een slechte invloed op je gezondheid? Hoe herken je dat bij tijdig jezelf, zodat je erger kunt voorkomen? En wat zijn die ongezonde gevolgen van stress?

Het leven bestaat uit een aaneenschakeling van gebeurtenissen die onze aandacht vragen. Vaak brengt dat ook stress met zich mee. En dat is goed: het maakt dat we alert zijn en ons kunnen aanpassen aan (onverwachte) situaties. Stress is niet per definitie slecht. Het wordt pas een probleem als stress te lang aanhoudt, dat schopt allerlei processen in ons lichaam in de war. Wie er op tijd bij is, kan er iets aan doen voor het helemaal uit de hand loopt.

Stressreactie, hoe werkt dat?

Er zijn twee manieren waarop je lichaam reageert op een stressvolle situatie.

De meest directe reactie wordt veroorzaakt door ons sympathisch zenuwstelsel, de bekende ‘vecht- of -vlucht’ reactie. Onder invloed van (nor)adrenaline raakt je lichaam direct in de hoogste staat van paraatheid. Je ademhaling versnelt, je pupillen verwijden en je bloeddruk, hartslag en bloedsuiker verhogen. Het bloed wordt uit je organen en spijsvertering onttrokken en gaat direct naar je spieren. Je systeem is zo afgesteld dat het liever te vaak aanslaat dan te weinig. Liever een keer te veel schrikken van een hard geluid terwijl er niks aan de hand is, dan te laks waardoor je jezelf niet op tijd in veiligheid kunt brengen.

Na enkele minuten treedt een tweede systeem in werking. Onder invloed van de hypofyse ga je cortisol produceren. Dit laat de bloedsuikerspiegel stijgen en de stofwisseling verhogen. Als gevolg daarvan komt er meer energie vrij om met de stressvolle situatie om te kunnen gaan. Als het gevaar geweken is, ontspant je lichaam en daalt je cortisol weer tot een normale waarde.

Wat is het probleem?

Deze twee stressreacties, ontworpen door de natuur, zijn heel doeltreffend als je je in een concrete bedreigende situatie bevindt. Het maakt dat je meteen en explosief kunt reageren. Het probleem ontstaan wanneer je stress niet (allen) door fysieke situaties wordt veroorzaakt, maar vooral van psychische aard is. Zoals een drukke baan, geldzorgen, ziekte of relatiespanningen. Deze stress houdt vaak langdurig aan, waardoor je cortosolniveau blijvend verhoogd is. Je lichaam blijft dan veel energie vrijmaken om met de stressvolle situatie om te gaan. En die energie moet ergens vandaan komen. Als je cortisol chronisch verhoogd is, blijft er dus minder energie over voor andere belangrijke lichaamsfuncties. Zoals je spijsvertering, je afweersysteem en voortplantingsstelsel.

Ervaar jij chronische stress?

Genoeg over het fysiologische deel van stress. Waaraan kun je nu merken dat je zelf last hebt van (chronische) stress?
In het dagelijks leven zijn er al kleine dingen waaraan je kunt merken dat je stressniveau oploopt. Denk aan een gejaagd gevoel, het idee dat je tijd tekort komt. Minder geduld hebben met de mensen om je heen en sneller geïrriteerd raken. Een snelle hartslag, minder energie, sneller overmand door emoties.

Soms is er een duidelijke aanleiding voor je gestresste gevoel, zoals een belangrijke sollicitatie of relatieproblemen. Vaak is het een combinatie van meerdere factoren.

Klachten

Als de stress langer aanhoudt en de cortisolspiegel in je bloed constant verhoogd blijft, worden lichaamsfuncties die niet direct nodig zijn om te overleven op een laag pitje gezet. Dat kun je last krijgen van de volgende klachten:

Wanneer het uit de hand loopt

Bovenstaand rijtje ziet er al niet al te best uit. Misschien herken je ook wel dingen bij jezelf. Maar wat als de stres blijft aanhouden, zijn er dan ook gevolgen op de lange termijn? Helaas wel. Als allerlei lichaamsfuncties langere tijd op een laag pitje staan of onder hoge spanning, heeft dit echt grote gevolgen voor je. Zowel fysiek als mentaal.

Als je dus de waarschuwingen van je lichaam negeert, kan het volledig uit de hand lopen. Hieronder lees je wat je dan mogelijk te wachten staat.

En nu…?

Zoals je ziet zijn er zowel lichamelijke als mentale klachten die kunnen opspelen bij (langdurige) stress. En dit is echt nog niet alles. Genoeg reden dus om chronische stress zoveel mogelijk te voorkomen. En als je tekenen herkent van chronische stress, probeer er dan direct iets aan te doen. Soms lukt het om de stressfactor te elimineren of vermijden. Door bijvoorbeeld minder te gaan werken of je dag anders in te delen. Maar helaas gaat dit niet altijd, en dan is het zaak om beter met de stress om te leren gaan. Met je leefstijl heb je een grote invloed op de hoeveelheid stress die je kunt verwerken. Met een gezonde weerstand kun je de veerkracht om met stress om te kunnen gaan vergroten.

Kun je niet wachten en wil je direct aan de slag met je gezonde leefstijl om je stressniveau te verlagen? Je kunt bij mij terecht voor coaching.
Heb je een vraag of kun je wel wat hulp gebruiken? Stuur me een bericht en laat me weten waar je tegenaan loopt.

Referenties

Ralph Moorman – De hormoonfabriek

https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/wat-doet-stress-met-ons-lichaam-en-brein/

https://academic.oup.com/psychsocgerontology/article/72/6/1044/2632024

https://journals.physiology.org/doi/full/10.1152/ajpgi.2001.280.4.G519

Moyer, A. E., Rodin, J., Grilo, C. M., Cummings, N., Larson, L. M., & Rebuffé‐Scrive, M. (1994). Stress‐induced cortisol response and fat distribution in women. Obesity research

Foto’s door Jostijn Ligtvoet Fotografie, www.jostijnligtvoetfotografie.nl